De Brexit is een zware klap geweest voor het Nederlandse kapitalisme, in zowel politiek als economisch opzicht. Naast economisch negatieve effecten is nu het Nexit-referendum door de PVV op de agenda gezet voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Redactioneel artikel van Vonk nr. 12.
Het uittreden van het Verenigd Koninkrijk (in hoeverre het verenigd zal blijven moeten we nog zien) uit de Europese Unie is problematisch voor het Nederlandse kapitalisme. Meer dan de helft van de Nederlandse export gaat naar de Europese Unie toe. Het Verenigd Koninkrijk is een van de grootste markten voor Nederlandse producten binnen de EU. Als men de verdiensten van zowel de export van goederen en diensten bij elkaar optelt is het zelfs de tweede exportpartner, nog boven België. Rond de 52 miljard euro aan goederen en diensten werden er in 2015 naar het land geëxporteerd, waaraan 20 miljard euro verdiend werd. Daarnaast werd er in totaal rond de 33 miljard euro (8,1% van de Britse export) geïmporteerd uit het Verenigd Koninkrijk. Zelfs als er een nieuwe deal met de EU komt wat betreft de handel, gaat de onzekerheid wat betreft de toegankelijkheid van de Britse markt negatieve economische gevolgen hebben voor het Nederlands kapitalisme, in het bijzonder de bedrijven in de industrie, handel en zakelijke dienstverlening.
Politiek gezien leunde Nederland bij tijd en wijle op het Verenigd Koninkrijk als politieke tegenmacht tegen de overweldigende politiek-economische macht van Duitsland. In feite is het onmogelijk voor de Nederlandse heersende klasse om geheel onafhankelijk van Duitsland te zijn en is Nederland geleidelijk gereduceerd tot een satelliet van Duitsland. Om toch enige onafhankelijkheid te hebben heeft de Nederlandse heersende klasse sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog op de Verenigde Staten geleund en is zij een van meest enthousiaste deelnemers van de NAVO geweest.
Na de Tweede Wereldoorlog raakte het Verenigd Koninkrijk haar leidende positie binnen het wereldkapitalisme kwijt aan de VS, aan welke zij tevens politiek-militair ondergeschikt raakte. De Verenigde Staten heeft lange tijd de Britse heersende klasse gepusht om zich aan te sluiten bij de Europese Economische Gemeenschap (de voorloper van de EU), om een betrouwbare dienaar binnen de gemeenschap te hebben. Uiteindelijk sloot het Verenigd Koninkrijk zich aan in 1973.
Het Britse vertrek is slecht nieuws voor de VS, die haar belangrijkste bondgenoot binnen de EU kwijt is. Uiteraard zijn er nog Oost-Europese landen die innige banden hebben met de VS, als tegenwicht tegen Rusland. De belangrijkste bondgenoot binnen de EU zal nu echter Nederland zijn. We kunnen dus pogingen verwachten van de VS om de banden met Nederland extra te versterken. Uiteraard zal de Nederlandse heersende klasse zich geheel onderwerpen, zoals we van haar gewend zijn.
Nu de financiële sector haar 'gateway to Europe' kwijt zal raken, zijn veel bedrijven in deze sector van plan om zich elders te vestigen. Volgens de New York Times maakt Amsterdam de grootste kans om deze bedrijven te ontvangen. Rutte en Dijsselbloem hebben hier geen problemen mee. Geluk bij een ongeluk! De exportgerichte delen van de heersende klasse zijn niet blij met een Brexit, maar de financiële kapitalisten wel. Zij weten dat Rutte en Dijsselbloem er slaafs alles aan zullen doen om te zorgen dat deze bedrijven naar Amsterdam komen, en bijvoorbeeld niet naar Ierland. Dit betekent dat de beperkte symboolregelgeving om bonussen in te perken en dergelijke, soepeler geïnterpreteerd gaat worden of zelfs teruggedrongen gaat worden.
De komst van Brits financieel kapitaal naar Amsterdam zal de druk op de stad verder vergroten. De Amsterdamse huizenzeepbel zal nog grotere proporties aannemen. Amsterdam wordt een nieuw Londen en in Nederland zal het financieel kapitaal weer versterkt worden.
De verkiezingen van 2017 zullen echter gedomineerd worden door de oproep tot een Nexit-referendum van de PVV. Nationalistische oppositie tegen de EU wordt zo gecombineerd met een haatcampagne tegen Poolse werknemers en vluchtelingen. Voor de Nederlandse heersende klasse zou een Nexit een ramp zijn. Een referendum is niet waarschijnlijk, maar de reactionaire PVV-campagne zal voor extra verdeeldheid en racisme gaan zorgen.
Om dit tegen te gaan is het belangrijk dat de linkerzijde (in de eerste plaats de SP) niet meegaat met het referendumverhaal, maar pleit voor radicaal socialistische eisen die een einde kunnen maken aan de ellende voor zowel autochtone als migrantenarbeiders. Zowel binnen als buiten de EU is er op kapitalistische basis geen weg vooruit. Het is nodig een einde maken aan de macht van de financiële sector door nationaliseringen van de banken en financiële instellingen onder democratische controle. Door nationalisering van de grond en grote bouwbedrijven kan er een plan gemaakt worden om voldoende huizen bij te bouwen en lege bedrijfspanden om te vormen tot degelijke woningen voor iedereen. Nationalisering van de grote verzekeringsbedrijven kan de basis vormen voor een landelijke publieke zorgverzekeraar, met gratis kwaliteitszorg voor iedereen.
Het referendum over de Brexit heeft laten zien dat we in turbulente tijden leven waarin radicale beslissingen genomen worden. Het is tijd dat dit erkend wordt, zodat er een radicaal socialistisch antwoord naar voren geschoven kan worden.
