Maandag 2 september vond de eerste staking ooit plaats van de medewerkers van de Jeugdzorg. Ruim 4.000 stakers reisden af naar Den Haag voor een manifestatie. Dit is een totaal nieuwe laag van de werkende klasse, die voor het eerst in actie komt. In Den Haag zag men veel jonge gezichten voor een vakbondsdemonstratie, en vooral veel vrouwen.

staking jeugdzorg

De staking is een noodsignaal aan het kabinet dat er honderden miljoenen euro's geïnvesteerd moeten worden om de schrijnende situatie aan te pakken. Deze situatie is het gevolg van enorme bezuinigingen, die door kabinet-Rutte II (VVD & PvdA) onder het mom van 'decentralisatie' en 'het dichterbij de mensen van de zorg brengen' zijn doorgevoerd in 2015. In feite zijn de taken verplaatst naar de gemeenten, die het met 15% minder geld mochten overnemen.

Er is een gedeeld gevoel onder de stakers dat de meeste gemeenten onbekwaam zijn om deze extra taken over te nemen. Er wordt enkel gelet op de kosten van de aanbestedingen. Om alle uitgaven te rechtvaardigen, zijn de werkers constant bezig om formulieren in te vullen, in plaats van dat zij hun werk als professional uitvoeren. De bureaucratisering hangt samen met de bezuinigingsdrift. Dit is heel frustrerend voor de werkers, want ze hebben het gevoel dat ze hun werk niet kunnen uitvoeren. De werkdruk neemt toe en mensen kunnen hun werk niet loslaten. Het leidt tot een beknellend gevoel, met als gevolg een hoog ziekteverzuim. Dit leidt dan natuurlijk weer tot verdere verhoging van de werkdruk op de overgebleven collega's.

De wachtlijsten lopen op. In de Jeugdzorg kan dit letterlijk een kwestie van leven en dood zijn. Kinderen kunnen zich in gevaarlijke thuissituaties bevinden, die misschien niet direct zichtbaar zijn. Of kinderen kunnen diepe problemen hebben die meer tijd en aandacht van professionals nodig hebben, maar door de schaarste van tijd en mankracht wordt de prioriteit lager geacht.

Een zeer heftig moment tijdens de manifestatie, was dan ook een moeder die emotioneel op het podium sprak over hoe zij haar zoon was kwijtgeraakt aan zelfdoding door een gebrek aan adequate zorg, omdat zijn problemen 'niet erg genoeg waren'. Een persoonlijk voorbeeld als dit zegt veel meer dan vele grafiekjes en statistieken bij elkaar.

De sector ziet een leegloop. De druk op de werkers die overblijven wordt alleen maar groter en het ziekteverzuim neemt toe. Dit is iets wat we bijvoorbeeld ook in het onderwijs zien. Daar hebben we als gevolg nu ook strijdbare stakingen gezien. Enkel hogere lonen en minder werkdruk kunnen weer tot een opwaartse spiraal leiden, met meer werkers en minder bureaucratie.

De FNV en CNV eisen nu structureel €750 miljoen om de gaten te vullen en daarnaast €200 miljoen extra voor scholing en het tegengaan van werkdruk. Er is ook geen CAO, een belangrijk probleem dat hiermee opgelost moet worden. Dit zijn goede minimumeisen, maar Rutte en minister De Jonge zullen niet zomaar met dit geld komen, ondanks alle euforie over economisch herstel en een begrotingsoverschot. Een grotere strategie is nodig om de druk op te voeren en  investeringen te eisen in Jeugdzorg en alle andere sectoren waar tekorten en hoge werkdruk zich voordoen.

Een controversiële spreker was minister De Jonge zelf, die zich als bondgenoot presenteerde. Hij moest uiteraard wel weer direct daarna zeggen dat 'geld niet alles oplost', een oude truc om halfslachtige beloften te doen.

De minister werd met verdeeldheid ontvangen. Zijn toespraak werd sceptisch aangehoord. Applaus en boegeroep gingen door elkaar heen. Na afloop zeiden enkele jeugdzorgwerkers tegen mij dat zij geen woorden maar daden willen zien, anders staan zij volgend jaar weer hier. De druk op de ketel moet behouden worden.

Dat is het goede instinct van professionals die willen opkomen voor hun zorgwerk. Het is van belang dat deze laag verder georganiseerd wordt, in de strijd voor investeringen en een CAO, een strijd die gekoppeld is aan de bredere strijd tegen de kapitalistische bezuinigingspolitiek.