Het is onrustig in de winkelstraten. Bij steeds meer winkels zijn de werkers het spuugzat om keihard te werken voor een hongerloon. Bij de Bijenkorf vinden al weken stakingen plaats; afgelopen week werden ze vergezeld door stakende werkers in de drogisterijen. Vandaag was de landelijke stakingsdag, met een manifestatie in Utrecht.
De stemming op het Jaarbeursplein in Utrecht was goed en strijdbaar. Het weer hielp gelukkig goed mee. Er waren bussen uit andere steden gekomen om de stakers te mobiliseren, die op de landelijke stakingsdag met een aantal honderd waren bijeengekomen. Er waren medewerkers aanwezig van de Bijenkorf, Etos, Holland & Barrett, Kruidvat en Trekpleister. Er waren relatief veel jonge stakers aanwezig, soms zelfs van onder de 20 jaar, die in gesprekken aangaven dat ze er waren in het belang van alle collega’s. Een positief teken van veranderend bewustzijn onder jonge werkers, wat overeen komt met berichten dat er meer jongeren aansluiting zoeken bij de vakbond.
De stakers die van het podium spraken waren duidelijk: met deze hoge inflatie en energieprijzen moet er sowieso 10% bij in de nieuwe cao’s, in plaats van bijvoorbeeld de belachelijk lage 3% die de drogisterijbazen bieden. Minder dan dat is achteruitgang. En de huidige situatie is al onhoudbaar. De meeste winkelmedewerkers zitten op het minimumloon of net erboven, rond de 11 à 12 euro per uur. Volgens een peiling van FNV Winkelstraat heeft 80% van de medewerkers bij Etos moeite om rond te komen. Er werd nadruk gelegd op de noodzaak voor een leefbaar loon, maar ook op reiskostenvergoeding, het behoud van toeslagen, en het verlagen van de werkdruk.
Meerdere werkers gaven aan dat ze echt niet voor hun lol rond de feestdagen staken, aangezien het vaak de gezelligste tijd van het jaar is. Het zijn de bazen die hen hiertoe gedwongen hebben, door voor zichzelf dikke winsten binnen te boeken, terwijl de medewerkers er netto op achteruitgaan en vernederd worden door dingen als een kerstpakket bestaande uit enkel één kerstbal, of teamuitjes waarbij men zelf voor de drankjes mag betalen.
Er is geld genoeg bij de winkels, dat klopt. Etos’ moederbedrijf Ahold Delhaize heeft in het derde kwartaal van dit jaar bijvoorbeeld 696 miljoen euro winst gedraaid. Zijn topman Frans Muller ontving 5,7 miljoen euro. Bij de Bijenkorf is de situatie op papier minder gunstig, maar een Bijenkorf-staker legde uit hoe dit vooral boekhoudkundig gesjoemel was. Er was voldoende geld om nieuwe filialen te openen, etc.
Na de sprekende stakers waren er solidariteitsbetuigingen van de SP, van FNV Post & Pakketten, FNV Spoor, en van ROOD, wat positief duidelijk maakt dat het niet alleen een strijd is van de winkelmedewerkers en FNV Winkelstraat, maar dat men alleen gezamenlijk kan vechten voor de belangen van de werkende klasse. Een aanval op één is een aanval op ons allen.
Hoe nu verder? Het moet gezegd worden dat de leiding van FNV Winkelstraat hier het vaagst over was. In plaats daarvan werden stakers van verschillende winkels gevraagd om met elkaar te overleggen om tot ideeën te komen. Op zichzelf is dit goed, werkende mensen die in actie komen zitten vol met creatieve ideeën. Echter, dit is iets dat bij eerdere stakingsbijeenkomsten besproken moet worden, en niet tijdens een demonstratie. Dit geeft namelijk een signaal van zwakte en verwarring af tegenover de werkgevers.
De leiding van FNV Winkelstraat moet de input van de werkers gebruiken om met concrete plannen te komen om niet-stakende werkers binnen deze bedrijven te winnen, om meer werkers te organiseren binnen de vakbond, en om andere winkels te organiseren, te beginnen met grote spelers als Primark, Inditex (Zara, Pull&Bear, Bershka, Stradivarius) en H&M . Met een duidelijk en concreet plan kan er beter georganiseerd worden dan met onduidelijke boodschappen.
Desondanks was dit al met al een belangrijke dag. De grootste kerststaking ooit in Nederland. Nu doorzetten met organiseren van deze en andere winkels. Op naar een landelijke 24-uursstaking van alle sectoren!