Op 1 juli jl. stemde de Tweede Kamer onverwachts in met een wetsvoorstel om illegaliteit strafbaar te stellen. Met dit wetsvoorstel is het nu strafbaar om zonder verblijfsstatus in Nederland te zijn, bijvoorbeeld wanneer iemand uitgeprocedeerd is. Daarnaast is het ook strafbaar gesteld om iemand daarin te ondersteunen: hulp verlenen aan een illegaal persoon kan leiden tot een celstraf. Dit controversiële wetsvoorstel bestaat al jaren, en is door PVV- en VVD-kamerleden meerdere keren voorgedragen. Zelfs de burgerlijke partijen, zoals het CDA, hadden altijd hun onthoudingen tegenover een dergelijke wet; zo gaat het volgens Henri Bontenbal in tegen de medemenselijkheid. Na aanzienlijk gestuntel van de oppositie, in de vorm van foutief ‘pairen' in verband met Keti Koti, is het voorstel nu alsnog aangenomen.
Op eerste oogopslag lijkt het een volkomen zinloos wetsvoorstel: illegaal in Nederland verblijven kon, ook voor de wetswijziging, al leiden tot een arrestatie. Nederland heeft immers, net als alle landen in de Europese Unie, afspraken gemaakt over het uitzetten van illegalen op basis van de terugkeerrichtlijn. De wet lijkt dus wederom op haantjesgedrag: het voortdurende falen van het kabinet-Schoof heeft voor teleurstelling gezorgd bij de achterban – door nu een dergelijke wet door te voeren, kan de PVV weer roeptoeteren dat ze zich daadwerkelijk hard hebben gemaakt voor hun verkiezingsbeloftes.
Toch laat deze wet de kwaadaardigheid van het kabinet nogmaals zien: illegalen, een groep die al met genoeg problemen te kampen heeft, moeten nóg meer op eieren gaan lopen. Als zij bijvoorbeeld zorg nodig hebben, stellen ze zowel zichzelf als de zorgverlener in gevaar. Het gevolg: ongedocumenteerden zijn bang om om hulp te vragen. Naast de overduidelijke discriminatie en ontmenselijking die hieruit voorkomt, speelt dit direct in de hand van het kapitaal. Zij die steun mijden, zijn aanzienlijk vatbaarder voor uitbuiting. Een zwartwerkende illegale zal geen aanspraak maken op rechtsbijstand wanneer deze te weinig betaald krijgt, te lange uren moet draaien, of onder onveilige omstandigheden moet werken. Deze extreem goedkope bron van arbeid zorgt er ook nog eens voor dat de kapitalisten de lonen oneerlijk laag kunnen houden – andere arbeiders moeten concurreren met mensen die buiten de wet vallen; een onmogelijke taak, waar werkgevers maar al te graag misbruik van maken. Het onderscheid tussen legale en illegale personen, evenals de criminalisering van illegaliteit, raken dus niet alleen de migranten zonder verblijfsvergunning, maar ook legale arbeidsmigranten en autochtone arbeiders. Daarmee is de criminalisering een aanval op de gehele werkende klasse.
Het demissionaire kabinet-Schoof beaamt dat de handhaving van de wet tamelijk terughoudend zal zijn. Zelfs de politie geeft aan matig enthousiast te zijn over de wet: deze zal moeilijk te handhaven zijn en agenten zelf zouden een strafbaar feit begaan als ze iemand zonder verblijfsvergunning zouden helpen. Desalniettemin is het een anti-democratische wet waar de arbeidersbeweging tegen moet strijden. Dit soort wetten versterken de macht van de burgerlijke staat tegenover de werkende klasse; zonder verzet zullen er snel meer van zulke anti-democratische wetten worden ingevoerd, zoals de voorgestelde inperking van het demonstratierecht.
De criminalisering van illegale migranten kan ook leiden tot directe aanvallen op legale migranten. Neem bijvoorbeeld de Verenigde Staten, waar een lopende controverse is over ‘due process’ voor illegalen. Zonder een fatsoenlijk rechtsproces, kun je onmogelijk bewijzen of iemand legaal in het land is of niet. Als gevolg kan iedereen die er ‘illegaal’ uitziet (ergo, niet wit genoeg is), bestempeld worden als illegaal, en zonder tegenspraak uitgezet worden. Een soortgelijk verloop is in Nederland zeker niet ondenkbaar. Termen met een ogenschijnlijk objectieve betekenis zijn al vaker verdraaid in de laatste jaren. Zo werd "From the river to the sea, Palestine will be free” in 2023 door de Kamer bestempeld als geweldsoproep, compleet in strijd met de werkelijkheid en zelfs in strijd met een uitspraak van het gerechtshof in Amsterdam uit 2023. Welke kenmerken, gedraging, of uitspraken iemand een illegale, terrorist, of vijand van de staat maken, kan dus zonder waarschuwing en op volstrekt onzinnige gronden, van de ene op de andere dag veranderen. Hoewel het kabinet vooralsnog de schaapskleding aan probeert te houden, blijft het de taak van de arbeidersbeweging om te strijden tegen iedere anti-democratische wet die de repressie van de burgerlijke staat versterkt.
Geen mens is illegaal! Keer op keer proberen de kapitalisten de werkende klasse tegen zichzelf uit te spelen. Het wij-zij-denken overheerst de huidige politieke zeitgeist volledig, om zo de daadwerkelijke vijand, het kapitaal, onzichtbaar te houden.
Als communisten pleiten we niet alleen tegen deze criminalisering, maar juist voor de legalisering van alle illegalen, waardoor alle arbeiders dezelfde rechten hebben en sterker staan tegenover het kapitaal. Dit vereist een strijdbare en internationalistische arbeidersbeweging, geleid door een communistische partij die losstaat van zowel de liberale als conservatieve vleugels van de bourgeoisie. Sluit je aan bij de RCI om hieraan mee te bouwen!