Nederland en Denemarken hebben van de Verenigde Staten toestemming gekregen om F-16’s te leveren aan Oekraïne. Aanvankelijk werd dit gepresenteerd als de grote gamechanger voor het Oekraïense tegenoffensief, maar nu slaat toch de twijfel en scepsis toe bij de burgerlijke commentatoren.
Het leek een grote doorbraak. Na een lange lobby van Oekraïense zijde voor moderne(re) westerse wapens, kwam er eindelijk toestemming van de regering-Biden: Nederland en Denemarken mogen F-16’s uitvoeren naar Oekraïne en kondigden afgelopen zondag aan dat ze dit zouden doen.
Zelenski stuurde euforische tweets vanaf vliegbasis Eindhoven, over dat Nederland 42 F-16's aan Oekraïne zou geven. De Nederlandse regering moest later nuanceren dat de 42 het totale aantal F-16’s zijn dat Nederland bezit, en dan niet alle vliegtuigen overgedragen zouden worden aan Oekraïne. Nadien kwamen er nog meer nuanceringen en matiging in de stemming van de burgerlijke politici en commentatoren.
Gamechanger of opruiming overtollig materiaal?
Bij de nadenkende persoon komen direct een paar vragen op. De eerste is: waarom alleen Nederland en Denemarken? De VS hebben zelf immers meer dan 1.000 F-16’s, terwijl Nederland en Denemarken er samen rond de 100 hebben.
De reden is dat de VS geen massale bewapening van de Oekraïense luchtmacht met F-16’s willen. Het gaat hier om enkele tientallen vliegtuigen, die op zijn vroegst ergens begin 2024 geleverd zullen worden.
De Nederlandse regering heeft al aangegeven dat het voor haar waarschijnlijk eind 2024 gaat worden, ook vanwege de benodigde training van Oekraïense piloten en het klaarmaken van de infrastructuur.
2024 is ook het jaar dat in Nederland de vervanging van de F-16’s door de beruchte F-35’s (de Joint Strike Fighters) al op de planning stond om afgerond te worden. Eind 2024 zou vliegbasis Volkel de F-35 in volledig operationele capaciteit hebben.
De Deense premier Frederiksen gaf aan in totaal 19 vliegtuigen te sturen, waarvan 6 rond nieuwjaar, 8 in de loop van 2024, en de laatste 5 in 2025. Ook bij Denemarken is er sprake van een vervanging van de F-16 door de F-35 die deze herfst van start gaat.
In feite zien we dus dat twee kleine NAVO-landjes, beide militair-politiek ondergeschikt aan de VS, hun verouderd materiaal wegdoen omdat zij toch al de F-35, van het Amerikaanse bedrijf Lockheed Martin, gaan inzetten. Verreweg van ingezet te worden als gamechanger voor Zelenski, is hier dus sprake van een opruiming van oud materiaal, om voor de bühne gepresenteerd te worden als grootse daad van steun.
Dat dit door twee NAVO-partners gedaan wordt, en niet door de VS zelf, is ook politiek voordelig voor de regering-Biden. Volgend jaar zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen en het is duidelijk dat zowel de Democraten als Republikeinen een geluid zullen verkondigen dat ze minder militaire steun aan Oekraïne zullen geven, aangezien een meerderheid van de Amerikanen (zo’n 55%) tegen meer militaire steun is. Biden kan hiermee tonen dat hij de andere NAVO-partners meer werk laat verrichten.
In Oekraïne zullen de F-16’s vooral ingezet worden voor defensieve doeleinden, omdat het land kampt met grote tekorten aan luchtafweermunitie. De Amerikaanse regering heeft duidelijk gemaakt dat er geen sprake kan zijn van inzet boven Rusland.
Daarnaast zullen ze dus pas ingezet worden in de loop van 2024. Dat betekent dat aansluiting bij het huidige ‘tegenoffensief’ niet mogelijk is en er maar een paar F-16’s bij een eventueel volgend lenteoffensief (in de winter is er wegens de modder weinig beweging van grondtroepen mogelijk) kunnen meedoen. Er kan op militair gebied nog veel gebeuren in de tussentijd en het is totaal niet zeker hoe de militaire balans van krachten is, wie er aan de macht is in de Verenigde Staten, enz.
Hoewel ze enig nut kunnen hebben voor Oekraïne, is de technologie achter de F-16 ook niet meer de nieuwste. Het oorspronkelijke model was operationeel sinds 1979. De opvolger F-35 is veel geavanceerder, met stealth technologie, maar deze krijgt Oekraïne zeker niet in handen. De F-16’s zijn dan ook niet immuun voor de Russische luchtafweer en zijn simpelweg geen game changer, zoals zelfs de Amerikaanse Chairman of the Joint Chiefs of Staff Mark Milley moest toegeven.
Strategie van het Amerikaans imperialisme
Dit alles is onderdeel van een grotere strategie van het Amerikaans imperialisme, waarbij Oekraïne genoeg militaire steun krijgt om niet verslagen te worden door Rusland, maar te weinig steun om Rusland militair te kunnen verslaan.
De reden hierachter is dat de Amerikanen Rusland zoveel mogelijk willen verzwakken, nu het een opkomende imperialistische macht in de wereld is die steeds meer invloed krijgt nu het Amerikaanse imperialisme verzwakt.
Tegelijk is Rusland een kernmacht met een sterk leger en willen de VS en zijn NAVO-bondgenoten geen directe confrontatie met Rusland. De VS probeert een verdere escalatie te voorkomen.
Dit betekent dat het bloedvergieten doorgaat, nu er een situatie van patstelling is. In tegenstelling tot alle bombarie over het grootse Oekraïense tegenoffensief, is er in werkelijkheid zeer weinig voortgang, maar er is wel een groot verlies aan soldaten en materiaal.
Uiteindelijk zal het moreel omlaag gaan bij de Oekraïense en Russische soldaten, maar waarschijnlijk eerder bij de Oekraïners. Wanneer de oorlogsmoeheid toeneemt zal ook de druk vanuit de Amerikanen toenemen om over te gaan tot onderhandelingen en een deal tussen de NAVO en Rusland, over de ruggen van de lijdende Oekraïners. Imperialistische oorlog zal vervangen worden door imperialistische vrede.
Dit conflict is een inter-imperialistisch conflict, waar de werkende klasse van alle landen niets bij te winnen heeft. De oorlog gaat niet om ‘het zelfbeschikkingsrecht van Oekraïne’ of ‘westerse waarden’, maar om politieke en economische invloedssferen van een kleine ultrarijke minderheid.
Het is de taak van de communisten in landen als Nederland, Denemarken en de VS om de hypocriete leugens en praatjes voor de bühne van de heersende klasse te ontmaskeren, en ons te verzetten tegen het sturen van militair wapentuig en andere militaire steun. Nederland had in juni al een totaal van €1,9 miljard aan militaire steun aan Oekraïne gegeven, terwijl hetzelfde kabinet-Rutte IV ook overging tot €1,5 miljard bezuinigingen op de zorg en het demissionaire kabinet duidelijk heeft gemaakt dat er nood is aan bezuinigingen en/of lastenverzwaringen om het begrotingstekort in toom te houden. Dit toont de prioriteiten van de heersende klasse.
De hoofdvijand in ieder land is dan ook de heersende klasse. We zijn tegen imperialistische oorlogen, maar ook tegen imperialistische ‘vrede’. Alleen door het kapitalistische systeem omver te werpen, kunnen we een einde maken aan de heerschappij van de imperialistische bourgeoisie.
