Van de Colombiaanse Andes, tot aan de kusten van de twee Colombiaanse zeeën, zijn mensen op 21 november de straat opgegaan in een historische nationale staking. Studenten, werkenden, inheemsen en boeren lieten van zich horen. Landelijk gingen er minstens 250.000 personen de straten op, een cijfer dat waarschijnlijk het dubbele was. Het comité van de nationale staking kwam met 13 eisen, kort samen te vatten als eisen tegen de neoliberalisering van het land.
President Duque had namelijk recentelijk een aantal 'hervormingen' aangekondigd die ongunstig zouden uitwerken voor het salaris en pensioen van de Colombiaanse arbeiders en die zouden leiden tot de privatisering van 16 staatsbedrijven.
Er spelen naast de hervormingen veel factoren mee die deze mensen heeft doen besluiten hun onvrede te uiten. De dagelijkse ontberingen, de constante aanvallen op de kwaliteit van leven, de baanonzekerheid, de moorden op sociale leiders en de leugens van de regering zijn veel gedeelde frustraties onder de stakers.
Dit millennium begon met gefaalde vredesonderhandelingen tussen president Pastrana en de guerrillabeweging FARC-EP, waarna de FARC-EP veel land innam en in het offensief ging. Wat volgde in 2002 was de winst van president Uribe, die beloofde de FARC-EP op militaire wijze uit te schakelen. Na 8 jaar lang, samen met paramilitaire organisaties zoals de AUC, voornamelijk onschuldig bloed te vergieten, kwam zijn presidentschap ten einde.
Uribe had (samen met de massamedia) de indruk gewekt dat de FARC-EP aan het wankelen was, wat hem populariteit opleverde. Veel territorium was afgepakt, belangrijke kopstukken van de FARC-EP waren vermoord en de FARC-EP-troepenmacht was bijna gehalveerd. De door hem voorgestelde kandidaat, Santos, won in 2010 dan ook met 69% van de stemmen de verkiezingen.
Uribe en aanhang hoopten dat hij verder zou gaan met deze harde aanpak, maar hij besloot een andere koers te varen, namelijk die van vredesonderhandelingen. Dit komt deels voort uit dat hij een ander deel van de bourgeoisie vertegenwoordigt dan Uribe, namelijk die van de Bogotaanse elite. Uribe vertegenwoordigde de grootgrondbezitters, die enorm profiteerden van zijn beleid en veel land konden innemen van door paramilitairen verjaagde boeren. Santos wilde stabiliteit om andere sectoren te stimuleren, zoals toerisme.
In 2016 werd er het vredesakkoord gesloten tussen de Colombiaanse regering en de FARC-EP; zo kwam er officieel een einde aan een conflict dat al meer dan 50 jaar gaande was. Een kleine meerderheid van de Colombianen was tegen het vredesakkoord, omdat zij de FARC-EP gestraft wilde zien worden en ze uit het congres wilde weren. Deze mensen waren een belangrijke basis voor de winst van Duque in 2018. Het vredesakkoord bevat enkele hervormingen ten gunste van de boeren, maar het akkoord wordt tot de dag van vandaag maar moeizaam geïmplementeerd door de regering.
In 2018 kwam huidig president Duque aan de macht, met 2 miljoen stemmen verschil winnend van sociaaldemocraat Gustavo Petro. Wat opmerkelijk was is dat er nog nooit zo veel stemmen voor links waren geweest bij een presidentsverkiezing, wat op zich al het eerste teken was van een veranderende stemming. Duque werd enerzijds verkozen door aanhangers van Uribe om het vredesakkoord de kop in te drukken, anderzijds door stemmers die de presidentskandidaat Petro wilden weren om te voorkomen dat Colombia in “een Venezuela zou eindigen”.
Het feit dat er meer dan 1 miljoen Venezolaanse economische vluchtelingen naar Colombia kwamen, werd gebruikt om angst aan te wakkeren. Duque hoopte de aandacht van de Colombianen op Venezuela te kunnen richten, maar na de gefaalde interventie eerder dit jaar en nadat de populariteit van Venezolaans zelfverklaard president Guaído kelderde na corruptieschandalen en het verschijnen van foto’s met paramilitairen, kan hij die kaart niet meer spelen.
Met dit rookgordijn verdwenen, zien de Colombianen nu enkel de neoliberale hervormingen en de vele leugens. Dit heeft ertoe geleid dat 74% van de bevolking de nationale staking steunt, waarvan er honderdduizenden ook werkelijk de straat op zijn gegaan.
Colombia is een nieuwe fase ingegaan, de almacht van rechts begint af te brokkelen. Maar waar gaat het naartoe? Bij de verkiezingen van burgermeesters en gouverneurs in oktober dit jaar waren de uitslagen erg negatief voor Duque's partij, hoewel links nog niet profiteerde.
De Colombianen hebben nu vooral hun hoop op verandering op deze massabeweging gevestigd. De eisen zijn nog niet zo radicaal, maar door ervaring zal de weg vrijgemaakt worden voor radicalere eisen in de toekomst. De regering heeft nog geen serieuze concessies gedaan, maar de leiders van de staking hebben al gezegd nieuwe stakingen in te plannen in 2020 mocht de regering hen niet serieus nemen. Honderdduizenden Colombianen staan achter hen.
Wat er ook gebeurt, Colombia zal niet meer hetzelfde zijn. De jongeren groeien op in een andere politieke context en zij zullen de weg vrij maken voor een socialistische toekomst waarin multinationals, de VS, het IMF en de grootgrondbezitters niet meer de dienst uitmaken! Lang leve de nationale staking!
Geschreven op 10-12-2019
