Perspectieven voor Nederland 2017

Internationale context

• Nederlandse perspectieven kunnen niet zonder een analyse van de belangrijkste internationale ontwikkelingen. Nederland is een klein land dat zeer afhankelijk is van de ontwikkelingen in het buitenland, in het bijzonder de VS en andere EU-landen. Het jaar 2017 werd ingeluid met de inhuldiging van een nieuwe Amerikaanse president. Niet zomaar een president, maar de zeer controversiële Donald Trump. Dit is een symptoom van de enorme crisis van het Amerikaanse kapitalisme en imperialisme, dat zijn positie op wereldschaal aan het verliezen is.
• Met Donald Trumps pleidooi voor 'America First', een nieuw protectionisme, staan de traditionele Trans-Atlantische banden onder druk. Nederland is economisch het sterkst verbonden aan het Duitse kapitalisme, maar heeft traditioneel sterke politieke en economische banden met het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten om te kunnen balanceren. Met de aankomende Brexit en het afkoelen van de banden tussen de EU en de VS, zal Nederland sterker afhankelijk te worden van Duitsland.
• In de Europese Unie is er een relatief herstel ten opzichte van voorgaande jaren. De politieke voorwaarden hiervoor werden gelegd door op brute wijze het verzet te breken van de Griekse arbeidersklasse, via het chanteren van de eerste Syriza-regering. Toch is er geen volledige stabiliteit. Zo zagen we vorig jaar het Brexit-referendum, wat een nieuw hoofdpijndossier was voor de Europese heersende klasse. Tevens zijn de problemen met het Italiaanse bankwezen onopgelost.
• Veel ogen waren tijdens de crisis gericht op China. Zou China de redder zijn van de wereldeconomie? Duidelijk is dat ook China's groei nu aan het afnemen is. Dit heeft al zware gevolgen voor Latijns-Amerika en andere exporteurs naar China. Probleem is dat de Chinese groei gepaard ging met een enorm stimuleringsprogramma waarbij een reusachtige schuld is opgebouwd. Nieuwe financiële injecties zijn steeds minder effectief. Een schuldencrisis is onvermijdelijk.
• Hoe lang voor de nieuwe globale crisis plaatsvindt? Dit is niet met algehele precisie te zeggen, we hebben immers geen glazen bol. Wat duidelijk is, is dat er een nieuwe crisis zal plaatsvinden in de komende periode, die waarschijnlijk zal beginnen als een schuldencrisis. Wanneer deze plaatsvindt, zal dat wereldwijd een groot effect hebben op het bewustzijn. Dat is waar wij ons als marxisten op moeten voorbereiden.
• Duidelijk is dat Europa nu het zwaartepunt is van de wereldrevolutie. Hoewel de meeste bewegingen de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden in Zuid-Europa, is het traditioneel rustige Groot-Brittannië nu aan de beurt. Het Brexit-referendum en de opkomst van Jeremy Corbyn laten zien dat een 'baken van stabiliteit' in zeer korte tijd kan veranderen in het tegenovergestelde. Dit laat de toekomst voor Nederland zien.
• De heersende klasse van Europa is blij dat de opmars van 'populisme' (een verzamelnaam voor van alles ter linker- en rechterzijde dat afwijkt van de 'normale' burgerlijke politiek) tijdelijk gestald is. In Nederland is de PVV niet de grootste geworden. In Frankrijk heeft Macron de verkiezingen gewonnen. Er heerste een jubelstemming, want het tij zou gekeerd zijn. Dat is valse hoop. In Frankrijk is bij de verkiezingen ook groei geweest van La France Insoumise van Mélenchon, een linkse beweging die verder zal groeien nu president Macron hard de aanval gaat inzetten op de arbeidersbeweging. De groei van het rechtse AfD bij de Duitse verkiezingen toont aan dat zelfs Duitsland niet immuun is voor radicalisering en polarisering.
• De nieuwste episode van het revolutionaire proces in Europa, is de beweging in Catalonië. Het illegaal verklaren van het Catalaanse referendum en de harde repressie door de regering van Rajoy, hebben tot een massabeweging geleid, en tot het opzetten van comités ter verdediging van het referendum. Het Spaanse regime van 1978 is in zijn diepste crisis ooit. Hoewel het nog enkele maatschappelijke reserves heeft, kan de geest niet meer terug in de fles. Het bewustzijn in de Spaanse samenleving verandert zeer snel.
• In deze fragiele internationale context mag Nederland een oase van rust lijken, maar deze politieke en economische ontwikkelingen hebben hun effect op Nederland. Nederland is een klein land met een 'open economie', geheel afhankelijk van wat er elders plaatsvindt.

Nederlandse economie

• 'De crisis is over, groei is weer helemaal terug'. Dat is het officiële verhaal. Positieve groeicijfers, dalende werkloosheid, stijgende consumptie en huizenprijzen. Als marxisten ontkennen we niet dat er mogelijkheden zijn van economische oplevingen en herstel. Het is echter belangrijk om dit te analyseren in een bredere, internationale context.
• De waarheid is dat Nederland relatieve groei heeft gehad als technologisch geavanceerd kapitalistisch exportland met lage lonen en een goedkope munt. Export ten opzichte van BBP is in de crisisjaren gestegen naar 80%. Het handelsoverschot van Nederland in 2016 was 10,9%, waarvan het merendeel ligt in de handel met andere EU-landen.
• De crisis van de Eurozone zorgt er nu voor dat de Euro een goedkope munt is voor het Nederlands kapitalisme. Een aparte Nederlandse munt zou flink in waarde gestegen zijn. Wat we dus zien is dat het Nederlandse kapitalisme groei realiseert over de ruggen heen van minder geavanceerde Eurolanden in Zuid-Europa.
• Er is een belangrijke factor die nu niet stijgt, dat zijn de lonen. Van 2008 tot 2016 zijn de 'loonkosten per eenheid product' met 3,2% gestegen, onder het Eurozone gemiddelde van 5,0%. We hebben het spektakel dat een deel van de heersende klasse en haar instituties (IMF, CPB, DNB, Financieel Dagblad) nu pleiten voor een loonsverhoging. Dat heeft zowel economische als politieke redenen. Ten eerste is er een angst dat het herstel snel over is wanneer de toename in consumptie geen stevige basis heeft. Nu is de toegenomen consumptie grotendeels gekoppeld aan de nieuwe huizenzeepbel. Ten tweede weten zij dat als de werkende klasse na jaren van opofferingen geen aandeel ontvangt van deze groei, dit het vertrouwen in het systeem verder kan ondermijnen. Daarom pleiten zij nu voor een gecontroleerde loonsverhoging.
• Tijdens de crisis was er een groot offensief van de werkgevers om lonen te drukken en het gebruik van flexcontracten te normaliseren. Wegens de zachte opstelling van de vakbonden (gevolg van de illusies in het 'sociaal akkoord') is dit offensief goed geslaagd. Nederland heeft nu na Spanje het hoogste aantal flexibele arbeidscontracten in Europa. Van de nieuw geschapen banen in 2016, waren 41% uitzendbanen. Tel hier de 'reguliere' flexbanen en schijnzelfstandigen bij op, en het wordt duidelijk dat de daling van de werkloosheid plaatsvindt op basis van onzeker, laagbetaald werk.
• De vakbonden zijn uiteraard blij met de oproep tot loonsverhoging en hopen dit op soepele wijze te realiseren. Echter, de VNO-NCW is niet bereid om dit zomaar weg te geven en zal zich zoveel mogelijk verzetten. Zoals met alle andere verworvenheden, kan ook deze loonsverhoging enkel door organisatie en strijd bereikt worden.

Nieuwe huizenzeepbel

• De huizenmarkt vertoont tekenen van een nieuwe grote zeepbel die binnen niet al te lange tijd kan knappen. Serieuze burgerlijke economen beginnen zich zorgen te maken, aangezien een aanzienlijk deel van de groei op de huizenmarkt gebaseerd is. Niet alleen de bouw en verkoop van huizen, maar ook alle bijkomende industrieën.
• Deze situatie vindt nu plaats na jaren van maatregelen om de zeepbel weer kunstmatig op te blazen, zoals extra leningen voor starters en belastingvrij schenken van ouders naar hun kinderen om hen een huis te laten kopen.
• Het idee was heel simplistisch. Voordat de huizenmarkt instortte ging alles goed en ging de meerderheid van huizenbezitters erop vooruit, daarom moeten we de bubbel opnieuw opblazen. De crisis en alle bijkomende ellende, die vergeten we maar even. De promotie van dit extreme kortetermijndenken laat zien hoe extreem speculatief en parasitair de Nederlandse heersende klasse is geworden.
• De gemiddelde koopsom van een woning is gestegen van € 213.240 in Q1-2013, naar € 257.002 in Q1-2017. Dat is een stijging van meer dan 20%, in een tijd dat reële lonen er niet op vooruit zijn gegaan. Er is dus weer opnieuw sprake van een speculatieve zeepbel. Instituties als ECB en IMF waarschuwen al jaren voor de hoge Nederlandse hypotheekschuld als gevaar voor de stabiliteit voor de economie. Probleem is dat de Nederlandse heersende klasse de gesubsidieerde hypotheek en het huizenbezit nodig heeft om politieke redenen, om de mythe in stand te houden dat iedereen door hard werken een huis kan kopen en tot de 'middenklasse' kan behoren.
• Indien de huizenzeepbel knapt, zal dat een sterk negatief effect hebben op de Nederlandse economie. De bouw, maar ook andere bijkomende industrieën zullen getroffen worden. Een nieuwe recessie is dan waarschijnlijk.
• Of een nieuwe recessie nu zal plaatsvinden door een imploderende huizenmarkt, of door internationale gebeurtenissen, deze zal een ander effect hebben op het bewustzijn dan de vorige recessies. Het feit dat er geen einde is gekomen aan de crisis, dat er na jarenlange bezuinigingen nu nieuwe zware maatregelen nodig zijn, dat zal zich uiteindelijk vertalen in woede richting 'het systeem'.

De verkiezingen van 15 maart 2017

• De Tweede Kamerverkiezingen van afgelopen maart waren niet slechts Nederlandse verkiezingen, maar waren een test voor de heersende klassen van Europa in hoeverre het 'populisme' de geavanceerde kapitalistische landen aan het aantasten was, na de grote schokken van de Brexit-stem en de verkiezing van Trump.
• Ondanks de enorme opluchting voor de heersende klasse dat de PVV niet de grootste partij was geworden, is het onzin om te stellen dat 'liberale waarden gewonnen hebben'. De grote partijen VVD en CDA hebben een groot deel van de chauvinistische en racistische PVV-retoriek overgenomen en zijn hier na de verkiezingen geenszins van afgestapt. Deze twee partijen vormen nu de basis van het nieuwe kabinet.

PvdA in crisis

• Het meest opvallende bij de verkiezingen was uiteraard de complete meltdown van de ooit zeer machtige PvdA, die nu een marginaal partijtje is geworden in de Tweede Kamer. De partij volgt hiermee een Europese lijn van gehele instorting van sociaal-democratische partijen, in navolging van onder andere Griekenland en Frankrijk.
• Historisch gezien was de PvdA als traditionele arbeiderspartij, via haar banden met de FNV, een belangrijke machtsfactor voor de heersende klasse. De partij stond soms onder druk van de achterban om belangrijke hervormingen door te voeren, maar was tevens het middel waardoor de Nederlandse arbeidersbeweging in toom gehouden kon worden. Nu deze factor is weggevallen, zullen toekomstige oplevingen van de arbeidersbeweging en andere sociale bewegingen minder gemakkelijk in toom gehouden kunnen worden.
• De instorting van de PvdA betekent niet dat de partij geheel ophoudt te bestaan. Er is een laag van bestuurders in de top die voorlopig een rol blijft spelen (zoals Ahmed Marcouch, die recentelijk burgemeester van Arnhem werd). De gemeenteraadsverkiezingen kunnen echter voor een extra klap zorgen die het aantal posities flink doet terugnemen. In dat geval zullen we de overstap zien van een groot deel van de PvdA-carrièristen naar partijen als D66 en GroenLinks.
• Is een herstel mogelijk? In theorie zou de PvdA weer kunnen herstellen. De huidige crisis is echter wel de zwaarste die de partij ooit heeft gehad. De maatregelen om een comeback mogelijk te maken zullen niet snel van partijprominenten komen. Hun oppervlakkige kijk zal eerder betekenen dat ze de partij richting liberalisme zullen sturen, of zullen proberen een 'volkspartij' te worden door verdere chauvinistische elementen in het programma op te nemen. Het bestaan van de SP links van de PvdA, sluit het uit dat er een ontwikkeling zoals met Corbyn plaatsvindt.

Het nieuwe kabinet Rutte-III

• Het nieuwe kabinet is een samenraapsel van het blok van VVD en CDA, met D66 en ChristenUnie. Het is grotendeels een voortzetting van het vorige kabinet, maar op conservatievere leest. De twistpunten waren vooral symbolisch. Het Wilhelmus mag verplicht op scholen gezongen worden, in ruil voor proeven met wietregulering. Intussen zijn de grote sociaal-economische thema's geen twistpunt geweest.
• We hebben te maken met een kabinet dat cadeaus uitdeelt aan de miljonairs en multinationals in de vorm van belastingverlaging, terwijl de werkende klasse en armen mogen betalen via maatregelen zoals de verhoging van het lage btw-tarief naar 9% en verdere stijgingen van zorgpremies. Dit zal geen populair kabinet worden. Het zal daarentegen op verzet stuiten in het doorvoeren van zijn openlijk kapitalistische politiek.

Jesse Klaver en GroenLinks

• Een van de grote winnaars van de verkiezingen was GroenLinks. Met de PvdA in crisis en een flitsende campagne met de nieuwe leider Jesse Klaver, kon GroenLinks de grootste partij ter linkerzijde worden. Vooral onder veel jongeren die voor het eerst mochten stemmen, deed de partij het goed.
• Dat de partij niet in de regering is gekomen, heeft veel nieuwe kiezers teleurgesteld. Echter, het heeft er ook voor gezorgd dat de partij zich de komende jaren kan voordoen als de oppositieleider ter linkerzijde. De illusies in GroenLinks en Klaver zullen daardoor langer in stand blijven.
• Jesse Klaver zelf is geen visionair, enkel een slechte kopie van Obama en Trudeau. In het verleden heeft hij voor de invoering van het studieleenstelsel gestemd. De sterke nadruk op verduurzaming, tegen 'economisme' en voor vluchtelingenopvang doen het echter goed bij een deel van de jonge generatie.

De SP

• De laatste verkiezingen hebben duidelijk gemaakt dat de SP in een crisis zit. Tijdens het uiterst impopulaire kabinet-Rutte II had de partij alle mogelijkheden om te groeien. Dat de partij zelfs een zetel wist te verliezen, toont aan dat de partij in een zware crisis zit. Het ledenverlies zet intussen verder door.
• De partij had geen duidelijk eigen geluid tijdens de verkiezingen, behalve het Nationaal Zorgfonds. Dit alleen was niet genoeg. De partij probeerde opnieuw op de chauvinistische tour te gaan met standpunten tegen arbeidsmigranten en voor verbetering van het politie- en inlichtingenapparaat, om PVV-stemmers te winnen. Tegelijk probeerde ze duidelijk te maken dat ze echt niet rechts waren. Uiteraard werkte dit niet en groeide de PVV, terwijl de SP daalde. Onder jongeren was het aantal SP-stemmers lager dan het landelijk gemiddelde.
• De bureaucratie van de partij blijft ontkennen dat er wat aan de hand is. Tegengeluiden binnen de partij worden tegengewerkt. Een voorbeeld is Leo de Kleijn van SP Rotterdam, die op het verkiezingscongres op hysterische wijze een reprimande kreeg omdat hij een ander geluid wilde in de Tweede Kamerfractie. Tegelijkertijd werd Lilian Marijnissen op buitenproportioneel tempo gepromoot binnen de partij.
• Er is na de verkiezing van Ron Meyer tot voorzitter van de partij, weinig veranderd. Destijds werd Ron Meyer door de meest linkse lagen binnen de SP gesteund, omdat hij zich zou inzetten voor meer actie en meer interne discussie. Sharon Gesthuizen werd gezien als een liberaal georiënteerd persoon die meer focus wil op het midden- en kleinbedrijf en regeren met de VVD niet uitsluit.
• De grote steun voor Gesthuizen (vooral voor haar 'one man one vote' voorstel voor interne verkiezingen) duidde er echter op dat er veel onvrede is met het bureaucratische partijregime. Nu wordt de roep om meer acties (welke op zichzelf juist is) op bureaucratische wijze gebruikt om afdelingen in het gareel te houden en in sommige gevallen te blokkeren van deelname van de gemeenteraadsverkiezingen. Dit nadat de partijtop er jarenlang op heeft gehamerd dat de partij moet deelnemen aan verkiezingen en moet meebesturen. Dit zal de afdelingen verder uithollen.
• De SP staat op een kruispunt. Of de partij krijgt een duidelijker links-socialistisch profiel met een onderscheidend geluid, of de partij stagneert verder. Het is nu vlees noch vis. Linkse jongeren stemmen veelal GroenLinks, terwijl de PVV-stemmer door chauvinistische standpunten enkel bevestigd wordt in zijn stem. Beide groepen worden zo niet gewonnen.

PVV en FvD

• De PVV is niet de grootste partij geworden, zoals door sommigen voorspeld werd. Zij heeft wel voor elkaar gekregen dat de reguliere rechtse partijen VVD en vooral CDA grote delen van haar programma en retoriek hebben overgenomen. In dat opzicht heeft er een politieke verrechtsing plaatsgevonden.
• Naast de stijging van de PVV, zien we ook de opkomst van het Forum voor Democratie (FvD) van Thierry Baudet. Deze demagogische partij gebruikt het thema van 'directe democratie via referenda' om zich als 'anti-establishment' voor te doen, maar verdedigt in feite een uiterst reactionair utopisch programma van een terugkeer naar de natiestaat en gesloten grenzen. Tevens flirt de partij met complottheorieën en de 'alt-right'.
• Geert Wilders was altijd voor de heersende klasse een lastig te controleren element. De 'gedoogcoalitie' van kabinet-Rutte I probeerde de PVV te gebruiken om een rechts bezuinigingskabinet mogelijk te maken, maar Wilders liet het hele gebeuren instorten. Dit hebben ze hem nooit vergeven.
• Er gingen al jaren stemmen op voor een 'PVV-light', die gemakkelijker te controleren was en meer banden had met de heersende klasse. Verschillende PVV-afsplitsingen die iets dergelijks ambieerden, liepen nergens op uit. Met FvD is er echter zo'n partij ontstaan. Deze partij heeft in tegenstelling tot de PVV wel leden en trekt een bepaalde reactionaire avonturistische laag aan, waaronder figuren als Harry Mens (in het verleden financier van Pim Fortuyn). FvD staat open voor coalities en is tactisch gezien handiger ingesteld dan de PVV. Deze meer geaccepteerde versie van de PVV is in dat opzicht gevaarlijker, aangezien reactionaire denkbeelden verder genormaliseerd worden.
• Zoals na iedere verkiezing waarin rechtse partijen groeien, was er na de afgelopen verkiezingen ter linkerzijde ook weer een alarmistisch geluid te horen over de opkomst van fascisme in Nederland. Vooral de opkomst van FvD houdt de gemoederen bezig.
• Zoals we in eerdere perspectievendocumenten hebben vastgesteld, is de klassieke massabasis voor het fascisme verdwenen. Fascistische groepen zijn gegroeid tijdens de vluchtelingencrisis van 2015, maar blijven vooralsnog klein. Zij laten echter wel agressiever van zich horen, met intimiderende acties en bedreigingen. Met de verrechtsing en groei van PVV en FvD kunnen zij verder gestimuleerd worden.
• Het is belangrijk dat de arbeidersbeweging een duidelijk antwoord laat horen en zich mobiliseert tegen fascisten. Samen met linkse en migrantenactivisten moeten er waar nodig zelfverdedigingscomités opgericht worden om bijeenkomsten te beschermen en verstorende elementen te weren.
• Een groot deel van de PVV- en FvD-stemmers wordt getrokken door hun valse 'anti-establishment' boodschap. Deze mensen zouden naar een links-socialistisch programma overgewonnen kunnen worden. Er is geen direct gevaar van een fascistische machtsovername, wel van de verdere voortzetting van reactionaire politiek als gevolg van het failliet van de reformistische leiders van de arbeidersbeweging.

Vakbonden

• De voorzitter van de FNV is Han Busker, de ex-voorzitter van de Politiebond. Dit geeft op symbolische wijze goed weer hoe de verhoudingen liggen. De FNV-leiding houdt als politieman de achterban voornamelijk in toom. Het liefst zou de leiding alles willen onderhandelen met de werkgevers, maar die hebben helaas tegengestelde klassenbelangen.
• Jarenlang werd het 'sociaal akkoord' verdedigd om 'samen uit de crisis te komen'. Het gevolg is dat de werkende klasse de rekening mocht betalen. Het verder dalende ledental zorgt ervoor dat de vakbondsbureaucratie nu wanhopig probeert om dit tij te keren, desnoods met wat meer strijdbare uitspattingen.
• De verdeeldheid binnen de heersende klasse over de wenselijkheid van een loonstijging, wordt nu aangegrepen door de bonden om een looneis van 3,5% te stellen. CNV stelt zelfs dat 'het tijdperk van loonmatiging voorbij is'.
• De werkgevers zullen dit niet zomaar geven. Er zal strijd gevoerd moeten worden. Juist nu er beperkte groei is en de werkloosheid gedaald is, kan deze strijd nu gemakkelijker gevoerd worden dan in tijden van crisis. Indien de vakbonden een duidelijk en sterk offensief voeren, zou dit het begin kunnen zijn van een nieuw offensief van klassenstrijd in Nederland.

Jongeren

• De huidige generatie jongeren, de zogenaamde 'millennials' heeft slechtere vooruitzichten dan haar ouders. Terwijl er steeds meer gehamerd wordt op de noodzaak van hoogopgeleide krachten, omscholingen en een leven lang doorleren, worden alle voorzieningen om studeren mogelijk te maken, een voor een wegbezuinigd.
• Deze generatie komt tevens veel moeilijker aan een vaste baan, omdat werkgevers de aanval op vaste contracten hebben ingezet. Zowel de FNV als ROOD hebben een campagne ingezet tegen flexwerk. Gezien de schrijnende situatie en de tegenstellingen binnen de heersende klasse over dit thema, is het mogelijk dat de ergste excessen teruggedraaid worden. Dit gaat echter niet zonder strijd gebeuren.
• Er is een groeiend besef onder jongeren dat zij het slechter gaan krijgen. Dit vertaalt zich niet direct in een duidelijk politiek bewustzijn. Bewustwording en radicalisering kunnen op verschillende wijzen plaatsvinden. Rechtse demagogen kunnen ook jongeren trekken. De jeugdafdeling van FvD is in korte tijd een van de grootste politieke jongerenorganisaties geworden.
• Ter linkerzijde trok GroenLinks veel jongeren bij de afgelopen verkiezingen. De zwaai naar een 'progressief-liberale' partij toont enkele parallellen met de opkomst van de LibDems in Groot-Brittannië in 2010, in de VS met Obama in 2008, met Trudeau en Canada. Teleurstelling in hun 'progressieve' politiek leidde enkele jaren later tot steun onder jongeren voor Jeremy Corbyn en Bernie Sanders. Op dezelfde manier kunnen we verwachten dat deze jonge GroenLinks-stemmers verder politiek radicaliseren in de komende jaren.

Migranten en discriminatie

• Onder jongeren met migrantenouders kan politieke radicalisering op een andere wijze verlopen. Discriminatie op afkomst en/of geloof kan ertoe leiden dat reactionaire bewegingen deze jongeren kunnen winnen. Sommige Turks-Nederlandse jongeren worden gerekruteerd door frontorganisaties voor Erdogans regime en beweging, iets wat door de reactionaire pers en politici gebruikt wordt om Turkse Nederlanders verder te discrimineren en verdacht te maken. Idem met islamisten en salafisten, die discriminatie van moslimjongeren gebruiken om hen te rekruteren voor hun reactionaire doeleinden.
• Desalniettemin zijn er genoeg kinderen van migranten die wel open staan voor linkse ideeën. De Amazigh-beweging in Nederland is progressief en links georiënteerd, het is in een bepaald opzicht de voorhoede van de Marokkaanse Nederlanders. De voortzetting van de strijd in het Rif heeft een deuk geslagen in de populariteit van koning Mohammed VI, wat enigszins tot twist en polarisering leidt binnen de Marokkaanse gemeenschap.
• Het is de taak van de arbeidersbeweging om 'autochtone' en 'allochtone' arbeiders en jongeren te verenigen, in een gezamenlijke strijd tegen discriminatie en voor betere leefomstandigheden voor iedereen. De nalatigheid van de reformistische leiders van de beweging om dit effectief te organiseren, heeft een vacuüm achtergelaten dat door reactionaire elementen wordt opgevuld.
• De laatste jaren is er een voorhoede ontstaan van nieuwe anti-racistische activisten. Zij zijn veelal beïnvloed door 'intersectionele' theorieën en identiteitspolitiek. We staan aan dezelfde kant van de barricade, maar hebben vriendelijke kritiek op hun theorieën. We steunen iedere strijd tegen discriminatie, maar koppelen dit altijd aan de noodzaak van eenheid van de werkende klasse.
• In de politieke arena is de verkiezing van DENK een belangrijke ontwikkeling. De instorting van de PvdA en de verdere politieke bewustwording onder migrantenjongeren hebben tot dit tegenstrijdige fenomeen geleid. Ondanks dat de partij zich als anti-racistisch profileert, is dit een conservatieve partij met banden met de Turkse rechterzijde. Zolang er geen socialistisch alternatief is, zal deze partij zich verder uitbouwen. We kunnen winst verwachten bij de gemeenteraadsverkiezingen.
• Artikel 1 van Sylvana Simons heeft geen zetel kunnen bemachtigen. Het lot van de beweging is onzeker. Feit is dat de partij naast sympathieke anti-discriminatiestandpunten, weinig concreets te bieden had. Het was geen begin van een nieuwe linkse partij, zoals door sommige activisten ter linkerzijde gehoopt werd.

Onze taken

• De Marxisten in Nederland zijn nu momenteel een kleine propagandagroep. Het is onze taak om onze krachten verder uit te bouwen in de arbeidersbeweging en onder jongeren. Wij zijn optimistisch en hebben er vertrouwen in dat de situatie in Nederland zal veranderen.
• Het is niet de eerste keer dat er een relatieve eb is in de klassenstrijd. In de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw was dat bijvoorbeeld ook het geval. Door de sterke economische groei en geleide loonpolitiek zaten de reformisten (PvdA en vakbondsleiders) sterk in het zadel. De overwinning van de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog zorgde ervoor dat bepaalde strijdbaardere lagen aanvankelijk werden aangetrokken tot de stalinistische CPN. Voor de echte marxisten was dit een moeilijke periode, die geleid heeft tot veel pessimisme en het onjuiste idee dat de zaken nooit zouden veranderen.
• Er zijn parallellen (de eb in de klassenstrijd), maar ook zeker veel verschillen. De grote economische opgang van na de Tweede Wereldoorlog is over, het kapitalisme sputtert nu van crisis naar crisis. Ook is de traditionele autoriteit van de reformistische en stalinistische organisaties verdwenen. Terwijl er in Nederland nog sprake is van een eb, zien we in andere Europese landen het tij drastisch keren.
• In plaats van dat we ons met de waan van de dag laten meesleuren, is het onze taak deze perspectieven uit te leggen en ons programma van socialistische revolutie te verdedigen binnen de rangen van de arbeidersbeweging, en onder jongeren. Om voorbereid te zijn, is het noodzakelijk dat de marxistische stroming groeit en zich verder uitbouwt. We richten ons op de voorhoede, de meest geavanceerde lagen. In de eerste plaats zijn dit de nieuw geradicaliseerde jongeren. Het is onze taak om hen te rekruteren en te onderwijzen in de theorie en perspectieven van het marxisme. Het is belangrijk om nu de kern op te bouwen, voordat de ontwikkelingen zich versnellen, om zo een effectieve rol in de toekomst te kunnen spelen. Dat is de taak van de International Marxist Tendency in Nederland.