Het kabinet-Rutte III zegt in zijn regeerakkoord dat de economische crisis verleden tijd is en het daarom nu tijd is voor compensatie voor alle zware maatregelen van de afgelopen kabinetten. Dat klinkt rationeel, als men eraan denkt hoeveel werkende mensen, werklozen, gepensioneerden en studenten de afgelopen jaren hebben moeten inleveren in de vorm van inkomen of voorzieningen.
Deze compensatie vindt nu echter voornamelijk plaats in de vorm van cadeaus aan de rijken en bedrijven. De dividendbelasting wordt afgeschaft en de vennootschapbelasting wordt verlaagd. Daartegenover staat dat het lage btw-tarief verhoogd wordt van 6 naar 9%. Groente en fruit, boeken kopen of lenen, je fiets laten repareren, het openbaar vervoer gebruiken; dit alles wordt duurder en zal voornamelijk de armere delen van de bevolking treffen. Verder worden mensen in de Wajong nog eens 5% in hun uitkering gekort, met het argument dat zij dan 'geprikkeld' worden om werk te vinden (terwijl deze mensen zeer lastig aan een baan komen).
Aan de flexwerkers is ook gedacht, vanuit de visie van de werkgever. Om te zorgen dat flexwerkers niet na twee contracten eruit vliegen, mogen er nu weer drie flexcontracten gegeven worden. Om te zorgen dat er meer vaste contracten gegeven worden, is de aanval ingezet op vaste contracten om deze 'flexibeler' te maken. Dit wordt modernisering genoemd, terwijl we in feite teruggaan naar de situatie van eind 19e eeuw.
Om dit alles te rechtvaardigen, wordt het belastingstelsel gewijzigd naar twee schijven. De rijkeren betalen flink minder, de iets beter betaalde werkenden krijgen iets minder belastingdruk, terwijl de mensen in de eerste schijf (tot 19.992 euro) een lastenverhoging krijgen. Deze maatregel dient vooral om de 'succesvolle' lagen van de arbeidersklasse te belonen, terwijl degenen die om welke reden dan ook niet 'succesvol' zijn, het slechter krijgen.
Dit is de essentie van het akkoord. Een deel van de arbeidersklasse wordt gekoppeld aan een politiek die voornamelijk de rijken en grote bedrijven bevoordeelt. Dit zien we ook terug bij de klimaatpolitiek. Er zijn ambitieuze doelstellingen om Nederland te verduurzamen, maar de rekening mag betaald worden door de werkende klasse in de vorm van belastingmaatregelen zoals de vliegtaks. De industrie zelf blijft buiten schot en krijgt voornamelijk subsidies. In plaats van structurele vermindering van uitstoot van broeikasgassen, wordt de ondergrondse CO2-opslag gestimuleerd. Dit toont de limieten van 'progressieve klimaatpolitiek' onder het kapitalisme en de noodzaak van ecologische planning die alleen mogelijk is wanneer de grote industrie en banken gesocialiseerd zijn onder democratische controle.
'Nederlandse waarden'
Een grote nadruk ligt er op het benadrukken van de zogenaamde 'Nederlandse waarden'. VVD en vooral CDA hebben flink ingezet op nationalistische retoriek om de PVV en het FvD de wind uit de zeilen te halen. Dat heeft zich vertaald in zinloze nationalistische symboolpolitiek, zoals het verplicht zingen van het Wilhelmus op scholen, maar ook in verschillende maatregelen tegen vluchtelingen. Opnieuw een staaltje verdeel-en-heerspolitiek waar de autochtone arbeiders zich beter mogen voelen als Nederlander, omdat de vluchtelingen het slechter krijgen.
Vluchtelingen worden simpelweg als een probleem afgeschilderd, alsof zij voor hun lol de levensgevaarlijke oversteek over de Middellandse Zee wagen. Mark Rutte was al een van de architecten van de EU-Turkije Deal; nu zal hij een drijvende kracht zijn achter soortgelijke met Noord-Afrikaanse landen om vluchtelingen daar in detentiekampen vast te zetten.
Als deze mensen alsnog Nederland weten te bereiken, krijgen zij te maken met kortere procedures, welke simpelweg ingevoerd worden om meer mensen asielstatus te kunnen weigeren. Een extra toetsing waardoor de asielstatus mogelijk kan worden ingetrokken, zal betekenen dat de kans op werk voor vluchtelingen kleiner wordt. Daarnaast krijgen statushouders de eerste twee jaar geen toegang tot sociale voorzieningen zoals andere bewoners van Nederland, maar krijgen ze deze in natura van de gemeentes. Zo worden vluchtelingen geïsoleerd van de rest van de Nederlandse samenleving, wat de racistische politici en opiniemakers weer kunnen gebruiken voor nieuwe haatpolitiek.
Hard antwoord nodig vanuit de arbeidersbeweging
Dit kabinet is duidelijk niet in het belang van de grote meerderheid van de Nederlandse bevolking. Het bevoordeelt voornamelijk de rijken en grote bedrijven, terwijl de rest verdere aanvallen ziet op hun levensstandaard. De nationalistische saus over het regeerakkoord kan dit niet verhullen. Het is daarom noodzakelijk dat er breed verzet op gang komt.
De bonden waren al van plan om met een looneis te komen van minstens 3,5%. Nu komen al deze maatregelen er nog eens bovenop. Tijd dat er zo spoedig mogelijk overleggen gehouden worden om te mobiliseren. Een dag van actie lost op zichzelf niets op, maar kan wel het startschot zijn voor verdere mobilisaties tegen dit kabinet.
Gezien de zwakte van de linkse parlementaire partijen (GL, SP en PvdA hebben samen 37 zetels), kunnen deze partijen niet meer het argument gebruiken dat zij in het parlement de oppositie gaan voeren. Zij zullen eerder gedwongen worden om zich bij mobilisaties aan te sluiten.
Verder moet de studentenbeweging betrokken worden. Dit kabinet gaat verder met commercialisering van de universiteiten en wijkt niet af van de ingeslagen weg waarin studeren steeds duurder wordt en de voorzieningen steeds kariger. De aanwezigheid van 'onderwijspartij' D66 heeft niets veranderd.
De arbeidersbeweging neemt het beste een voorbeeld aan de basisschoolleraren. Zij wisten 60.000 mensen te mobiliseren in Den Haag, met de intentie om niet te stoppen na de magere toezeggingen van dit kabinet. Dat is de mentaliteit die de komende periode nodig is.
