Bij de SP vond er op de laatste partijraad van 23 juni een conflict plaats over de kwestie van Fort Europa en de migratiedeals met Noord-Afrikaanse landen. Een kritische oppositie binnen de partijraad was het niet eens met het de houding van het bestuur en de parlementaire fractie, die zich in naam van het 'realisme' niet op voorhand wilde uitspreken tegen deze deals.
Dit standpunt heeft terecht geleid tot veel oppositie binnen de partij. Zelfs enkele prominenten, waaronder Kamerlid Sadet Karabulut, kwamen openlijk uit tegen het 'pragmatische' voorstel dat Kamerlid Jasper van Dijk verdedigde. Oppositionisten deelden flyers uit met een strofe uit het SP-partijlied: "Het rijke Westen is geen eiland, En Europa geen fort, Wie bang is voor wat vreemd is, doet vooral zichzelf tekort."
Pragmatisch en realistisch?
Wat is het voorstel precies dat door Jasper van Dijk verdedigd werd? Het is het simpelweg meewaaien met het de wind van 'aanmeldcentra buiten Europa'. Dit houdt in dat de EU corrupte en repressieve regeringen in Noord-Afrika betaalt om vluchtelingen en migranten vast te houden. Degenen die dat willen, kunnen dan asiel aanvragen in deze aanmeldcentra en worden vervolgens verdeeld over EU-landen.
Dit zou dan ertoe leiden dat enkel de geaccepteerde vluchtelingen Europa binnen zouden komen en dat de 'economische migranten' dan automatisch terug zouden keren naar hun thuislanden en niet de grote oversteek op gammele bootjes over de Middellandse Zee zullen wagen. Zo zou het verdienmodel voor mensensmokkelaars onderuit gehaald worden en zou er een 'humaan' beleid gevoerd worden.
In feite is er niets dat erop wijst dat de 'economische migranten' de grote oversteek niet meer zouden wagen. Velen van hen weten al dat zij geen vluchtelingenstatus krijgen in de EU-landen (zoals de inwoners uit landen waar geen gewapende conflicten zijn), maar zijn alsnog bereid om te komen, omdat het ondanks de ellende nog altijd beter is dan in het thuisland te verblijven. Zij zijn bereid om de meest gevaarlijke landen te doorkruisen, de Middellandse Zee met gevaar voor leven over te steken en om zwart werk te doen voor extreem lage lonen, omdat de situatie alsnog beter is dan in het uitzichtloze thuisland.
Mensensmokkelaars zijn veelal harteloze criminelen die vele mensenlevens in gevaar brengen, maar zijn niet de oorzaak van de migratiestroom. Hun verdienmodel wordt enerzijds overeind gehouden door de complete uitzichtloosheid die mensen richting Europa drijft, anderzijds door het gebrek aan alternatieve manieren om Europa op legale wijze binnen te komen. Het probleem zijn juist de migratiecontroles, het Fort Europa. Juist het feit dat deze migranten niet via reguliere veerdiensten, vluchten of over de weg naar Europa kunnen, drijft hen in de handen van mensensmokkelaars. Fort Europa is de bron van het verdienmodel van mensensmokkelaars.
Daarnaast is het overduidelijk dat de EU geen succesvolle 'humane' deal kan sluiten met deze regeringen. Algerije heeft in de laatste 14 maanden 13.000 vluchtelingen in de Sahara achtergelaten om onder dwang naar Niger te lopen. De Libische regering bestaat uit verschillende milities, waarvan sommigen zich in het verleden bezig hebben gehouden met mensensmokkel. Zolang ze meer betaald worden door de EU, zullen deze gangsters de boten dwarszitten en de vluchtelingen opsluiten in mensonterende kampen en gevangenissen, maar indien de prijs wordt opgedreven (het logische gevolg van meer repressief beleid) kunnen zij best van standpunt veranderen. Libië wordt nu door Italië betaald om zijn kustwacht tegen de smokkelaars in te zetten, maar vorig jaar waren er nog 'slavenmarkten' waar zwarte Afrikanen verkocht werden aan de hoogste bieder. Dit zijn de partners van Fort Europa waar zij een humane deal mee willen sluiten en waar de SP-leiding in gelooft.
Politieke en economische vluchtelingen
De SP gaat mee in het onderscheid dat politieke vluchtelingen welkom zijn en steun verdienen, maar dat zogenaamde 'economische migranten' geweerd moeten worden en terug moeten keren naar hun thuislanden.
Deze redenering negeert ten eerste volledig dat het onderscheid tussen politieke vluchteling en economische migrant kunstmatig is, aangezien het de imperialistische politiek van Westerse landen is die tot enorme ongelijkheid in rijkdom tussen landen heeft geleid en dit blijft doen. Plunderingen van grondstoffen door multinationals, imperialistische oorlogen en proxy-oorlogen, constructies voor belastingontwijking via belastingparadijzen als Luxemburg en Nederland, ongelijke handelsverdragen, plus de effecten van klimaatverandering (die voornamelijk veroorzaakt worden door Westerse multinationals) zijn schuldig aan de slechte economische omstandigheden die mensen richting Europa drijven.
Daarnaast, zelfs als we dit onderscheid in stand houden en vluchtelingen definiëren als mensen die moesten vluchten om directe politieke redenen zoals vervolging, rechtvaardigt het niet dat de SP meegaat in de aanvallen op 'illegalen' en ervoor pleit dat er meer gedaan wordt om hen uit te zetten. Deze mensen zouden ook gewoon in Nederland kunnen wonen en werken zonder vluchtelingenstatus, of na een afgewezen asielprocedure. Hun rechten zouden dan gelijk kunnen zijn met die van andere arbeiders.
Hier is er echter sprake van de opdeling van de arbeiders in Nederlandse arbeiders, Europese arbeiders en 'illegale' arbeiders van buiten de EU. Deze laatste worden extreem uitgebuit door kapitalisten, die altijd de dreiging van uitzetting kunnen gebruiken om hen in het gareel te houden. Het is de taak van de socialisten en de arbeidersbeweging om deze mensen juist te organiseren en te verenigen met de Nederlandse en EU-arbeiders. Verdeeldheid maakt ons zwak en drukt de arbeidslonen en werkomstandigheden omlaag, in het belang van de kapitalisten. Legalisering van alle buitenlandse werknemers versterkt juist de positie van alle werkenden. Een goed voorbeeld van hoe het wel kan, is de vakbond FNV Domestic Workers. Deze strijdt voor de rechten van buitenlandse arbeiders die het huishouden doen van Nederlandse gezinnen, probeert deze strijd aan de bredere vakbeweging te koppelen en vecht hierbij voor legalisering van alle domestic workers.
Sociaal-chauvinisme en reformisme
De SP heeft een standpunt dat in de geschiedenis van de socialistische beweging bekend staat als 'sociaal-chauvinisme'. Sociaal in woorden, maar chauvinistisch in daden. De partij probeert zich niet te baseren op het bewustzijn van de meest geavanceerde lagen van de arbeidersklasse (degenen die snappen dat alle werkenden een gedeeld belang hebben), maar juist op de minst geavanceerde lagen. Zij doet toegevingen aan die lagen die minder buitenlanders willen, omdat zij denken dat het probleem van schaarste dan opgelost wordt.
De schaarste is echter kunstmatig. We hebben de capaciteit om voedsel te produceren voor 12 miljard mensen, maar ieder jaar sterven er miljoenen mensen van de honger. Er zijn miljoenen lege huizen in Europa, maar toch is er woningnood. Er is genoeg nuttig werk te doen, maar hele regio's lijden aan werkloosheid. Het probleem is het kapitalistische productie- en distributiesysteem, niet de migranten.
De SP wil echter niet het probleem bij de wortel aanpakken, maar zich enkel richten op 'haalbare' en 'realistische' voorstellen. Dit is een voorbeeld van reformistisch denken. Wij strijden voor iedere progressieve hervorming, maar weten dat deze enkel door strijd gerealiseerd kunnen worden. In dit specifieke geval is er echter geen eens sprake van een progressieve hervorming, maar aan een maatregel die de uitbuiters versterkt, de ongelijke rechten in stand houdt en niets oplost. Zo zien we dat reformisme kan leiden tot reactionaire politiek, het capituleren voor de ideeën die door de VVD, CDA en EU-leiders gepropageerd worden.
Voor een socialistisch en internationalistisch alternatief
Als socialisten strijden we voor de grootst mogelijke eenheid en gelijke rechten van alle arbeiders, wat hun etniciteit, geloof, sekse of geaardheid ook mogen zijn. Deze eenheid versterkt onze positie. Dit houdt in dat we voor gelijke rechten voor buitenlandse arbeiders moeten vechten. Dat betekent dat de eerste eis de legalisering voor alle arbeiders moet zijn. Deze legalisering versterkt ons allen.
In plaats van Nederlandse arbeiders tegenover buitenlandse arbeiders te zetten, moet de partij erop wijzen dat het kapitalisme het probleem is en naar voren komen met socialistische maatregelen.
- Nationalisering van de banken, grond en bouwbedrijven om voldoende woningen te bouwen
- Publieke investeringsplannen voor goedbetaalde banen in alle regio's
- Gratis openbaar onderwijs voor iedereen, van basisschool tot universiteit, waaronder taallessen Nederlands en Engels voor migranten
- Een einde aan imperialistische interventies en handelsverdragen, voor internationale solidariteit met alle arbeiders en onderdrukten
Dit, en niet nationalistische politiek, is de weg vooruit voor zowel de buitenlandse als Nederlandse arbeiders.
