De troonrede van koning Willem-Alexander op Prinsjesdag was een stuk somberder dan het optimisme van de afgelopen jaren. Het begint voor de heersende klasse duidelijk te worden dat het economisch herstel van de laatste jaren niet zo solide is als gedacht ('gematigdere groei'). De dreiging van no-deal Brexit en een handelsoorlog met de VS, de vertraging van de Duitse economie, het zijn geen goede vooruitzichten voor het Nederlandse kapitalisme.
Nu zijn er enkele zeer goede jaren geweest voor het bedrijfsleven en ook voor de begroting van Rutte III (overschot van €12 miljard). Het kabinet doet daarom enkele cosmetische aanpassingen, zoals een investeringsbank, een regeling om multinationals zoals Shell toch belasting te laten betalen, een vermindering van de verhuurdersheffing en een verhoging van de algemene heffingskorting.
Op het hoger onderwijs wordt echter verder bezuinigd. Door bezuinigingen op rijksgelden aan gemeenten zullen de komende jaren bibliotheken, sportvoorzieningen en zwembaden gaan sluiten. Er komen geen structurele investeringen in de Jeugdzorg, de GGZ en het basisonderwijs, sectoren waar we nu al enorme problemen zien. Wel is er extra geld voor het koningshuis en voor tasers voor de politie.
Genoeg maatregelen die politieke oppositie en verzet eisen. Echter, de grootste 'linkse' oppositiepartij GroenLinks besloot om alle begrotingen van Rutte goed te keuren. GroenLinks wil namelijk niet aan 'scorebordpolitiek' doen, zo stelt Jesse Klaver. In feite wil hij in het geheel niets scoren, maar wil hij de groengekleurde linkerlaars van Rutte spelen. De enige verdediging hiervoor is dat 'anders Baudet een overeenkomst sluit met Rutte'. Oftewel, in een situatie waarin de linkse partijen een historisch kleine vertegenwoordiging hebben in het parlement, wil Klaver ook nog eens capituleren voor Mark Rutte. Verre weg van Baudet te stoppen, opent dit juist meer mogelijkheden voor deze demagoog om zichzelf als 'anti-establishment' af te schilderen.
Wat een contrast allemaal met de klimaatstakers! Vrijdag 27 september liepen er 35.000 klimaatstakers door Den Haag. In vergelijking met bijvoorbeeld klimaatdemonstraties in 2017, was de sfeer vele malen radicaler, met leuzen tegen het systeem als geheel. Deze jongeren raken geradicaliseerd omdat zij zien hoe weinig de kapitalistische regeringen (kunnen) doen om de klimaatkwestie op te lossen. Velen van hen zullen GroenLinks gestemd hebben of die intentie gehad hebben (velen hebben nog niet eens stemrecht). Met het recente optreden ontmaskert GroenLinks zichzelf echter, waardoor de deur wordt opengezet voor verdere politisering en radicalisering.
Hiernaast hebben we de afgelopen periode strijdbare stakingsbewegingen gezien. De Jeugdzorg had haar eerste staking ooit, met een duidelijke boodschap dat er investeringen nodig zijn, omdat het water tot de lippen staat. We zien momenteel ook een zeer strijdbare beweging van ziekenhuismedewerkers voor een goede CAO. Hier kan men op bouwen.
De huidige maatschappelijke impasse leidt tot allerlei verschijnselen. De recente boerenprotesten zijn een uiting van de agrarische middenklasse die voor haar positie vreest, met de debatten rond stikstofreductie. Het protest werd gesponsord door veevoeder- en vleesbedrijven en omarmd door rechtse politici en media, die allerlei nostalgische lovende woorden hadden over de boeren, maar geen oplossing boden. Tractoren die een dranghek omver reden leverden mooie beelden op, maar normaal wordt men voor minder al gearresteerd door de politie. Het was vooral een show, in het belang van de grote sponsorbedrijven, maar niet de boeren zelf.
In plaats van dit vleugellamme parlementaire 'GroenLinks', hebben we een echt links-socialistisch alternatief nodig, dat de strijd tegen bezuinigingen kan verbinden met de strijd voor een eerlijk klimaatbeleid. De bewegingen buiten het parlement tonen een potentieel aan voor verandering. Het is aan de FNV- en SP-leidingen om te stoppen met halfslachtig compromiswerk en de bewegingen rond het klimaat te verbinden met een algemene mobilisatie tegen Rutte III.
Met eisen zoals de nationalisering van Rabobank, kwijtschelding hypotheekschulden en nationalisering van de supermarkten (Albert Heijn en Jumbo hebben samen al meer dan 50% van de markt in handen), is het mogelijk om ook een deel van de boeren te winnen voor de arbeidersbeweging. Dan kunnen we hen incorporeren in een duurzaam productieplan om methaan en stikstof te verminderen, zonder dat zij voor hun inkomen hoeven te vrezen. Het kabinet gaat het allemaal niet beter maken, dat kan alleen de georganiseerde arbeidersbeweging zelf doen.
