De oproep van Tim Hofman in augustus 2021 over mogelijk seksueel wangedrag bij 'een talentenshow' voor zijn webseries BOOS, leidde uiteindelijk tot het uit de doeken doen van het grootste misbruikschandaal van de afgelopen twintig jaar. Door alle meldingen en aangiftes bij de politie, die na de uitzending van de beruchte BOOS-aflevering nog bleven binnenstromen, werd het duidelijk dat er op de set van The Voice door verschillende betrokkenen seksueel misbruik gepleegd was.
Deelnemers van een programma zoals The Voice worden in een kwetsbare positie gedwongen. De ontwikkelaars en investeerders van dergelijke programma’s verdienen vele miljoenen euro’s, en willen het liefst zoveel mogelijk hiervan naar zich toetrekken. Het is dus in het belang van het programma om een zo scheef mogelijke machtsverhouding te creëren. Dit soort situaties zijn een voedingsbodem voor seksueel misbruik. Vrouwenonderdrukking is een maatschappijbreed fenomeen, maar dit soort producties, waar zoveel geld in omgaat en waar het machtsverschil zo groot is, zijn nog ontvankelijker voor misbruik. De aflevering van BOOS heeft op maatschappelijk niveau een discussie over dit onderwerp voortgebracht, wat ertoe leidde dat er ook in andere vergelijkbare situaties misbruik aan het licht is gekomen. Zo is bijvoorbeeld ook wegens grensoverschrijdend gedrag Marc Overmars opgestapt als directeur voetbalzaken bij Ajax.
Dit is pas het topje van de ijsberg. Volgens onderzoek krijgt één op de drie vrouwen wereldwijd weleens te maken met seksueel of fysiek geweld. In Nederland zijn dit één op de acht vrouwen. Volgens Amnesty haalden minder dan 10% van de verkrachtingszaken de rechtbank - en dit gaat slechts over het aantal gevallen waarbij het slachtoffer ook daadwerkelijk aangifte deed. Dit gaat voornamelijk over zedendelicten (bijvoorbeeld ook aanranding). Andere vormen van intimidatie, zoals seksueel getinte opmerkingen, ongevraagde ‘dickpics’ en stalkgedrag blijven totaal buiten beeld.
Vanwege deze en andere maatschappelijke ontwikkelingen, wordt de zedenwet nu aangepast. Daders kunnen voortaan niet alleen worden vervolgd vanwege dwang, maar ook vanwege ‘opzet’. De meerderheid van de slachtoffers van een zedendelict verstijft van angst, wat ertoe leidt dat er wegens ‘gebrek aan verzet’ geen dwang bewezen wordt. Daarom wordt de wet zo aangepast dat daders vervolgd kunnen worden als ze geen bevestiging hebben gevraagd voor het uitvoeren van een seksuele handeling.
Het is een stap vooruit dat zedenslachtoffers nu formeel meer bescherming geboden wordt. De vraag is echter van welke kwaliteit deze bescherming in werkelijkheid is. Zowel binnen de kaders van de burgerlijke wet als intern bij allerlei organisaties bestaat er officieel beleid dat vrouwen tegen misbruik dient te beschermen. Bij het voorbeeld van The Voice waren er, als we John de Mol mogen geloven, loketten waar vrouwen konden aankloppen voor hulp en mochten deelnemers van The Voice Kids nooit alleen zijn. Toch heeft dit misbruik niet kunnen voorkomen.
Het hervormen van een oude wet of nieuwe loketten waar vrouwen overschrijdend gedrag kunnen melden, zijn slechts lapmiddelen. In de klassensamenleving is er een breder probleem van vrouwenonderdrukking, waar dit grensoverschrijdend gedrag een uiting van is. Onder het kapitalisme wordt het lichaam van een vrouw gecommodificeerd, gemaakt tot lustobject voor mannen. Een vrouw wordt ontdaan van haar menselijkheid en wordt gereduceerd tot haar uiterlijk. Dit heeft een bijzonder giftige uitwerking bij rijke mannen, die wegens hun machtspositie overal mee denken weg te komen. Beruchte veelplegers van seksueel misbruik (zoals Ali B in het geval van The Voice) zien vrouwen met een lagere sociale positie als speeltjes, die ze zonder consequenties kunnen gebruiken.
Er is geen oplossing voor dit probleem onder het kapitalistische systeem. Vanwege de manier waarop de klassensamenleving in elkaar steekt, is een constructie waarin er op een goede manier met seksueel misbruik omgegaan kan worden vrijwel ondenkbaar. Bij zedendelicten is het vaak het woord van de ene persoon tegen de andere. Voor het slachtoffer betekent aangifte doen het herleven van een trauma, met gerechtigheid als een vage stip aan de horizon. Bovendien wordt geweld tegen vrouwen en de seksualisering van vrouwen enorm genormaliseerd door de ideeën die voortkomen uit de maatschappelijke verhoudingen. De gebeurtenissen bij de productie van The Voice, en andere vergelijkbare situaties vormen hier een extreem voorbeeld van.
Voor verworvenheden moet worden gestreden. De burgerlijke staat zal uit zichzelf geen massaal onderzoek gaan uitvoeren naar seksueel misbruik. Het is immers zelf een zuil die het kapitalisme als systeem overeind houdt, het systeem dat de omstandigheden creëert die deze onderdrukking mogelijk maken. Bij deze kwestie mag er geen genoegen worden genomen met symbolische concessies, maar moet het hoogst haalbare worden geëist. De enige manier om een einde te maken aan vrouwenonderdrukking, is door een strijd te voeren voor het socialisme.
