Het is in februari 2024 alweer twee jaar sinds de start van de oorlog in Oekraïne. Het optimisme dat Oekraïne met behulp van Amerikaanse en Europese wapens in staat zou zijn om Rusland te verslaan, heeft plaatsgemaakt voor pessimisme en paniek. De Russische inname van Avdiivka lijkt het begin te zijn van een nieuw Russisch offensief.
Er is een groeiende oorlogsmoeheid in Oekraïne. President Zelensky en zijn regering blijven erop hameren dat ze nog steeds kunnen winnen, indien er meer geavanceerde wapens vanuit de NAVO-landen gestuurd worden. Het materieel wordt echter sneller verbruikt dan de NAVO-landen het kunnen produceren. Voor de bühne wordt er hier en daar wat voorraad van de eigen legers naar Oekraïne gezonden, maar dat gaat vooral om materieel dat toch al vervangen zou worden.
Dit alles heeft effect op het moreel in het land. De wil om in het Oekraïense leger te dienen is flink gedaald, wat ertoe heeft geleid dat er Telegram-groepen zijn ontstaan voor Oekraïense mannen om elkaar te waarschuwen voor de locaties van recruiters van het leger. Gerekruteerd worden betekent niets anders dan als kanonnenvoer dienen in een proxy-oorlog tussen de VS en Rusland.
De VS en Europese landen zullen Oekraïne bepaalde militaire en financiële steun blijven geven, om een Russisch offensief zo veel mogelijk te bedwingen en een patstelling te bereiken. Een overwinning zit er echter niet meer in. Dit betekent dat we op lange termijn onderhandelingen en een overeenkomst met Rusland zullen zien.
Herbewapening
Waar er aanvankelijk constant berichten kwamen over hoe Rusland de oorlog aan het verliezen was, door zijn materieel heen was, en in Bachmoet zelfs met schoppen zou vechten (!), is deze zelfverzekerde praat nu in zijn tegengestelde veranderd.
De laatste tijd zien we in de westerse pers dagelijks topmilitairen, burgerlijke commentatoren (zowel conservatief als liberaal) en politici die erop wijzen dat een Russische overwinning in Oekraïne een gevaar is voor heel Europa; Poetins Rusland is een sterke grootmacht die bereid zou zijn Europese NAVO-landen aan te vallen, wat zou leiden tot een Derde Wereldoorlog.
Met dit doembeeld bepleiten ze dat de Europese NAVO-landen hun uitgaven aan defensie flink opschroeven, om zo Poetin ‘af te schrikken’. De NAVO-richtlijn van 2 procent van het bbp aan defensie willen ze onmiddellijk gerealiseerd zien. Donald Trumps recente boodschap aan de NAVO-bondgenoten, dat ze dit percentage moeten betalen of anders geen Amerikaanse bescherming zouden krijgen, was een morele klap voor ‘de eenheid van het Westen’, maar tevens een cadeautje voor de pleitbezorgers voor herbewapening.
Wat ze er niet bij vertellen is dat de NAVO-landen gezamenlijk vele malen meer geld uitgeven aan defensie als Rusland, ook een hypothetische NAVO zonder de VS. Rusland besteedde volgens het Zweedse onderzoeksinstituut SIPRI in 2022 ongeveer $86 miljard aan defensie; de VS bijna $877 miljard, ruim tien keer zoveel! In Europa zien we dat enkele grotere landen als Duitsland (ruim $55 miljard), Frankrijk (ruim $53 miljard) en het VK (ruim $68 miljard) gezamenlijk de Russische uitgaven al ver overschrijden, ook als we de onvermijdelijke stijging van Russische uitgaven in 2023 meenemen.
De Nederlandse Minister van Defensie, Kajsa Ollongren, pleitte voor 4 procent van het bbp naar defensie als de VS onder een tweede Trump-regering uit de NAVO zou stappen. Op cynische wijze wordt gezegd dat Nedcar in Born open kan blijven indien er militaire voertuigen geproduceerd worden.
Het Nederlandse bbp is rond de €1 biljoen, dus 1.000 miljard. Dit betekent dat er met 4 procent gesproken wordt over jaarlijkse defensie-uitgaven van €40 miljard. Tegelijk moet er volgens Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, €17 miljard bezuinigd worden op de overheidsuitgaven.
Waar enkele grote Europese bedrijven miljardenwinsten zullen maken met deze defensie-uitgaven, zal de werkende klasse dit vooral gaan voelen in de vorm van bezuinigingen elders. Elke euro uitgegeven aan defensie is een euro minder voor zorg, onderwijs, infrastructuur, ov, AOW, etc. Daarnaast zijn deze militaire uitgaven onproductief en kunnen ze nieuwe inflatie aanwakkeren, wat de levensstandaard nog verder onder druk zal zetten.
Machtsblokken
Deze herbewapening heeft niets te maken met een ‘Russische dreiging voor Europa’. Ze past in een patroon van toenemend protectionisme en de vorming van machtsblokken. Het westerse imperialisme van de VS en Europese machten is in neergang, wat ruimte heeft gegeven aan het imperialisme van China, Rusland, maar ook allerlei kleinere regionale machten om hun invloed te vergroten.
Tegelijk is duidelijk dat er geen Derde Wereldoorlog tussen de grootmachten op de agenda staat. De aanwezigheid van nucleaire wapens zou leiden tot wederzijdse vernietiging, wat in het belang van geen enkele imperialistische macht is. In plaats daarvan zullen we veel proxy-oorlogen zien, zoals die in Oekraïne.
De heersende klassen proberen altijd de ‘natie’ over klassenlijnen heen te verenigen, door te wijzen op externe vijanden, zoals Rusland (in het Westen) of de NAVO (in Rusland). Ze willen dat de werkende klasse bereid is om in te leveren, voor meer uitgaven aan wapentuig. Dit zijn uitgaven die niet in ons belang zijn, enkel in die van de imperialistische heersende klasse!
Het is tijd voor de arbeidersbeweging om te breken met de politiek van de heersende klasse. Een Derde Wereldoorlog zal er niet snel komen, wel zal er een grote strijd losbarsten tussen de klassen in allerlei landen. Als communisten bereiden we ons hierop voor. Doe mee en sluit je aan!
